پاسخ دادن به پرسش‌های جنسی کودکان یکی از مسوولیت‌های والدین است که البته کار آسانی نیست. بسیاری از والدین احساس می‌کنند هنگام پاسخ‌گویی به این‌قبیل پرسش‌های کودکان خود، ناتوان‌ یا معذب‌اند. آنچه مهم است، این است که والدین نباید از پاسخ دادن به این پرسش‌ها اجتناب کنند و باید با پاسخ‌گویی صحیح به فرزندان خود کمک کنند که سریع‌تر و سالم‌تر، پاسخ پرسش‌های خود را بیابند.دکتر کتایون خوشابی، روانپزشک اطفال، در همین زمینه توصیه‌های جالبی به والدین دارد......

? حس کنجکاوی کودکان درباره مسایل جنسی از چه زمانی فعال می‌شود؟

ـ حتی نوزادان درباره بدن‌شان حس کنجکاوی دارند و این یک حس طبیعی و سالم است.کودکان نوپا زمانی که لخت و برهنه هستند بیشتر بدن خود را لمس می‌کنند. آنها زمانی که به حمام می‌روند یا هنگام تعویض لباس به بدن خود نگاه می‌کنند و در این مرحله از تکامل، آنها از لخت بودن خود هیچ شرم و حیایی ندارند.

? واکنش والدین باید به صورت پذیرش این‌گونه رفتارهای کودکانه باشد؟

ـ بله، نوپایان در این مواقع نباید مورد خشم والدین قرار بگیرند و از اینکه دیدن بدن‌شان برای‌شان جالب است، ناسزا بشوند و احساس شرم کنند. جالب بودن بدن برای کودکان حسی طبیعی است. بعضی از والدین ممکن است مانع از این شوند که کودک خود را لمس کند اما بعضی دیگر، این را پذیرفته و می‌دانند که این حس، مساله‌ای محرمانه و خصوصی برای کودک است. والدین باید بپذیرند که کودکان هم یک حریم خصوصی دارند. نگرانی والدین باید درباره استمنای کودک باشد؛ یعنی زمانی که به نظر می‌رسد کودک به انجام رفتاری مشغول است که به این عمل می‌انجامد. بسیاری از قربانیان رفتارهای آزار دهنده جنسی از ابتدا به تحریک جنسی خود می‌پرداخته‌اند.

? آیا استفاده از یک نام قراردادی بین کودک و والدین، برای نامیدن بخش‌های خصوصی بدن کودک، مناسب است؟

ـ زمانی که کودک ?ساله می‌شود، والدین می‌توانند از کلمات واقعی و صحیح استفاده کنند و دلیلی ندارد زمانی که کودکان قادر به بیان صحیح کلمات هستند، از سوی والدین به این کار تشویق نشوند. در این صورت کودکان یاد می‌گیرند که از این کلمات بدون اینکه خجالت بکشند، استفاده کنند. در دنیا، ?? درصد والدین برای اشاره به بخش‌های زنانه و مردانه بدن، از نام‌های واقعی استفاده می‌کنند.

? وقتی کودک از والدین می‌پرسد که بچه چه‌طور متولد می‌شود، چه پاسخی باید داد؟

ـ بسته به اینکه کودک چند ساله است، می‌توانید به او بگویید که کودک از یک تخم‌ کوچک در شکم مادر رشد می‌کند (مثلا به معده‌تان اشاره کنید) و سپس از یک جای مخصوصی بیرون می‌آید که اسم آن واژن است. لزومی ندارد برای کودک رفتارهای جنسی را توضیح بدهید چون توان فهم آن را ندارد. می‌توانید بگویید وقتی یک زن و مرد همدیگر را دوست دارند، با هم زندگی می‌کنند. اسپرم مرد با تخمک زن مخلوط می‌شود و بعد بچه شروع به رشد می‌کند. بیشتر کودکان زیر?شش سال این جواب را می‌پذیرند. بسیاری از کتاب‌هایی که مناسب سن کودکان است، به شما کمک می‌کند به پرسش‌های کودکان به طور آشکار پاسخ دهید. در این صورت خواهید دید که کودکان خیلی زود و با اطلاعات کم در یک زمان قانع می‌شوند.

? اگر یک کودک هنگام بازی، بخشی خصوصی از بدنش را به کودک دیگر نشان داد، واکنش والدین باید چه باشد؟

ـ کودکان ? تا ? ساله گاهی از این قبیل کارها می‌کنند. بسیاری از والدین وقتی این رفتارها را از کودک خود می‌بینند، واکنش سخت و بدی از خود نشان می‌دهند. کتک زدن و عصبانی شدن به هیچ‌وجه شیوه مناسبی برای برخورد با این موقعیت نیست. والدین نباید این رفتار کودکان را بی‌بند و باری جنسی تلقی کنند. گاهی رسیدن والدین در این موقعیت موجب قطع این بازی‌ها در کودکان می‌شوند. والدین گاهی آرزو می‌کنند ای کاش توجه فرزندشان به بازی‌هایی غیر از این‌گونه بازی‌ها جلب شود. برای این کار آنها باید با او بنشینند و گفتگو کنند. والدین باید این‌گونه برای کودک‌شان توضیح دهند که: «اگر چه من می‌دانم که دیدن بدن دوست شما برای‌تان جالب است اما حالا او دیگر بچه بزرگی شده و افراد دوست ندارند بخش‌های خصوصی بدن‌شان را کسی ببیند و بدن‌شان را از دیگران می‌پوشانند.» با این شیوه، شما بدون اینکه او را تنبیه کرده باشید، موجب شرمندگی او خواهید شد. کودکان در این سنین دوست دارند درباره لمس کردن خوب و بد حرف بزنند. باید به کودک توضیح داده شود که بدنش فقط مال اوست و باید حریم خصوصی او حفظ بشود و هیچ‌کس نباید بدنش را لمس کند. باید به او گفت که اگر کسی خواست بدن تو را به شیوه بدی لمس کند، نباید به او اجازه بدهی و باید فورا به والدین خودت اطلاع بدهی.

? چه زمانی والدین باید درباره این موضوع با فرزند خود حرف بزنند؟

ـ در واقع، هیچ وقت! یاد دادن مسایل جنسی هرگز نباید بدون دلیل و بی‌بهانه باشد. صحبت درباره این موضوع باید تنها زمانی باشد که او راجع به آن می‌پرسد و یا راجع به آن کنجکاوی می‌کند. در حوالی ? سالگی می‌توان به کودک کتاب‌هایی نشان داد که کنجکاوی او را برطرف کند.

? در چه سنی باید برهنه بودن بدن را در خانه محدود یا ممنوع کرد؟

ـ هر خانواده‌ای برای میزان برهنه‌پوشی در خانه یا میزان شرم و حیا و حریم‌های خصوصی ممکن است عقاید خاص خودش را داشته باشد؛ یعنی معیارهای هر خانواده‌ای متفاوت است اما شناخت حریم خصوصی هر کسی بسیار مهم است و همه بچه‌ها باید این موضوع را یاد بگیرند. والدین باید محدودیت‌ها و احترام به حریم شخصی و خصوصی افراد را به کودکان خود یاد بدهند، همان‌طور که سایر قوانین خانه را به آنها یاد می‌دهند.

? کلا تا چه اندازه‌ای باید درباره مسایل جنسی به کودک آموزش داد؟

ـ والدین باید پاسخ به پرسش‌های کودکان و آموزش درباره مسایل جنسی را پیش از شروع مدرسه آغاز کنند. آموزش‌های جنسی در کلاس بسیار متفاوت است. گاهی در مدارس توسط مربیان بهداشت یا درس علوم اطلاعاتی درباره آناتومی بدن، بیماری‌های منتقله از راه جنسی، قرص‌های ضدبارداری و بارداری توضیح داده می شود. والدین باید بدون هیچ ترسی به پرسش‌هایی که ممکن است بعد از شنیدن این مسایل در خانه برای کودکان ایجاد ‌شود، پاسخ دهند. برای دختران و حتی پسران باید در سن ? سالگی، مثلا در‌باره قاعدگی صحبت کرد. کتاب‌هایی در این زمینه وجود دارد. اگر چه در مدرسه برای آنها توضیحاتی داده می‌شود اما بهتر است مادران در این‌باره با دختران خود صحبت کنند و برای‌شان قاعدگی را توضیح دهند. این کار بهتر است با شروع اولین قاعدگی صورت گیرد.



سهیلا عابدین‌پور
روزنامه سلامت

نوشته شده توسط حمید امامی راد 90/2/18:: 8:26 صبح     |     () نظر